Sam Rivers 1923 - 2011

Op 26 december 2011 overleed Sam Rivers, een van de grote tenorsaxofonisten van de moderne jazz. Rivers kwam uit een muzikaal milieu. Vader was gospelzanger bij The Fisk Jubilee Singers en later bij  het bekende Silverstone kwartet. Voor Sam Rivers op zijn vijftiende zijn high school voltooide, had hij zich trombone, sopraansaxofoon, bariton en tenorsaxofoon eigen gemaakt. Zijn studie aan het Boston Conservatorium voltooide Rivers op een G.I. Bill, een beurs voor afgezwaaide soldaten. Hij studeerde er viool, theorie en compositie. Ook maakte hij deel uit van een groepje medestudenten die qua concept de nodige ambities hadden zoals, Jaki Byard, Nat Pierce, Charlie Mariano, Gigi Gryce, Herb Pomeroy en Alan Dawson. Na het voltooien van zijn  studie toerde Rivers met zijn broer Martin, een bassist, door het zuiden van de VS met diverse rhythm and bluesbands. Aansluitend kwam hij terug bij Herb Pommeroy, schreef daarnaast jingles en vormde een kwartet met pianist Hal Galper, bassist Henry Grimes en een zeer jeugdige drummer, Tony Williams. Het werk bij de band van Pommeroy was van een andere orde. Samen met pianist Jaki Byard schreef Rivers veel van het materiaal voor deze big band. 

In 1964 trad Tony Williams toe tot het Miles Davis Quintet, waar men plotsklaps een tenorsaxofonist nodig had. Williams herinnerde zich Sam Rivers en deze ging als vervanger van George Coleman met het Miles Davis Quintet mee op tournee naar Japan. Het resulteerde in het album ‘Miles in Tokyo.’ Met Jaki Byard en twee leden van het toenmalige Miles Davis Quintet, Ron Carter en Tony Williams nam Sam Rivers het album ‘Fuchsia Swing Song’ op voor het Blue Note label. Veel van het materiaal voor dit album was al in 1959-1960 geschreven in de periode aan het Boston Conservatorium. Dit album leverde ook een van de mooiste ballads van de naoorlogse jazz op, n.l. ‘Beatrice’, een nummer dat ook door Joe Henderson en Chet Baker op de plaat is gezet. Daarna volgde het album ‘Contours’ met Freddie Hubbard, Herbie Hancock, Ron Carter en Joe Chambers.Rivers draaide mee in de bovenlaag van de moderne jazz van dat moment, maar bleef workshops met een big band aan de Junior High School van Harlem minstens zo belangrijk vinden. Baritonsaxofonist Hamiett Bluiett en tubaspeler Bob Stewart waren daar onder meer zijn leerlingen.

Na enige Europese tournee’s in 1969 met The Cecil Taylor Unit en een halfjaar werken met McCoy Tyner, verhuisde Rivers naar Lower Manhattan en opende een alternatieve club, Studio Rivbea. Daar was hij gastheer en medemusicus in tal van combinaties en bij verscheiden gelegenheden. Ahmed Abdullah, Anthony Braxton, Oliver Lake, Sunny Murray en Henry Threadgill traden op en namen er albums op. Af en toe was Sam Rivers te verleiden tot een tournee. Zo trad hij in 1987 in Enschede in een volgepakt jazzcafé de Tor, Enschede op met het Dizzy Gillespie Quintet. In een zaaltje wat volgens de brandweer 105 mensen mocht herbergen, stonden en zaten 284 jazzfans samengepakt.

Over zijn plaats in de moderne jazz had Sam Rivers wel enige ideeën.

Hij wist in al de jaren als actief musicus het gelijke hoge niveau aan creativiteit te behouden. Hij speelde met grote precisie en een gedegen kennis van het materiaal. Zijn toon op de tenorsaxofoon was dominant en duidelijk, goed gearticuleerd, zijn beheersing van saxen en fluit tot op het laatst op niveau. Mede daardoor heeft hij de free jazz op indrukwekkende manier gestalte gegeven. Hoe? Luister op youtube naar:

Sam Rivers Quartet 1989 – Beatrice

Sam Rivers stierf op 88-jarige leeftijd in Orlando, Florida.

Bijdrage: C.P. Vincentius